ولی جهانی اظهار داشت: محوطه باستانی لیارسنگ‌بن در بخش رانکوه املش واقع در شرق گیلان در ارتفاع یک هزار و ۷۵۰ تا یک هزار و ۹۰۰ متری از سطح دریا گنجینه‌ای از تاریخ کهن را در خود جای داده است؛ این سایت باستانی آثار دوره تاریخی تا قرون اسلامی را در بر می‌گیرد که در سال ۱۳۹۱ شناسایی شد.
وی ادامه داد: کاوش‌های این محوطه از سال ۱۳۹۳ آغاز شده و تا سال ۱۴۰۴ ادامه دارد؛ یافته‌های این سایت از جمله تدفین‌های خمره‌ای، دخمه‌ای و چاله‌ای و ابزارآلات آهنی حکایت از زندگی جنگجویان و دامدارانی دارد که با مناطق داخلی و خارجی ایران از جمله نواحی قفقاز و آسیای مرکزی پیوندهای فرهنگی داشتند.
سرپرست کاوش این سایت باستان‌شناسی و مشاور معاون پارلمانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: کاوش‌های سال ۱۳۹۶ به کشف بی‌سابقه‌ای منجر شد که برای نخستین بار در تاریخ باستان‌شناسی شمال کشور ثبت شده است؛ این کشف، شناسایی اسکلت‌های ۲ برادر دوقلو از دوره اشکانیان (۲۰۰ ق. م تا ۱۰۰ م) بود که در تجزیه و تحلیل پژوهش و با تحلیل‌های پیشرفته ژنتیکی با روش‌های نمونه‌گیری دی. ان. ای و انسان‌شناختی مشخص شد.
وی بیان داشت: بررسی‌های ژنتیکی نشان داد این ۲ فرد با ویژگی‌های ژنتیکی مشترک در خطوط مادری و پدری به احتمال بسیار زیاد دوقلوهای همسان بودند؛ این یافته نگاهی تازه به ساختارهای خانوادگی و اجتماعی جوامع محلی در دوره اشکانیان ارائه کرد.
جهانی تصریح کرد: سن این ۲ برادر در زمان مرگ حدود ۲۵ تا ۳۵ سال تخمین زده شده است؛ تدفین یکی از اسکلت‌ها به‌صورت چاله‌ای و دیگری به‌صورت دخمه‌ای انجام شده بود؛ یکی به پهلوی چپ با پاهای نسبتا صاف و دیگری با پاهای جمع‌شده مشاهده می شود.
وی اظهار کرد: همراه این تدفین‌ها، اشیاء ارزشمندی چون کوزه، کاسه‌های سه‌پایه، چاقو و سرنیزه آهنی یافت شد؛ این اشیاء نشان‌دهنده جایگاه ویژه این دو برادر در جامعه محلی ساکن در منطقه لیارسنگ‌بن همزمان با دوره اشکانیان است و تاریخ‌گذاری این گورها به دوره اشکانیان (۲۰۰ ق. م تا ۱۰۰ م) باز می‌گردد.
سرپرست کاوش این سایت باستان‌شناسی و مشاور معاون پارلمانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: این کشف اهمیت مطالعات باستان‌شناسی و ژنتیکی در لیارسنگ‌بن را به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین محوطه‌های دوره اشکانی و ساسانی برجسته کرده است.
وی افزود: سایت گفته شده که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، تحت حفاظت شدید قرار دارد و هرگونه حفاری غیرمجاز در محدوده فوق مطابق قوانین ۵۵۸ لغایت ۵۶۲ جرم محسوب می شود و مجرم تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد.
