به گزارش ایرنا، امروز کمترین نرخ باروری کشور متعلق به گیلان و کمتر از یک است و این خطه برای رهایی از این ۲ مشکل جدی یعنی سالمندی و کاهش نرخ باروری نیازمند راهکارهایی مؤثری و علمی است.
– نرخ باروری: میانگین تعداد فرزندانی است که یک زن در طول عمر باروری‌اش معمولا از ۱۵ تا ۴۹ سالگی به دنیا می‌آورد.
جمعیت سالمند این استان بیش از میانگین کشوری است و هم‌اینک نزدیک ۴۵۰ هزار نفر از گیلانی‌ها معادل بیش از ۱۷ درصد جمعیت استان سالمند هستند؛ این آمار از جنبه مثبت بیانگر ارتقای شاخص‌های بهداشتی و درمانی است اما از سوی دیگر هشداری جدی در حوزه سیاست‌گذاری‌های جمعیتی محسوب می شود.
بر اساس سامانه سیب وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی (سامانه یکپارچه بهداشت) در سال ۱۴۰۴ از کل جمعیت این خطه ۱۷.۱۸ درصد را سالمندان تشکیل می‌دهند و در این میان شهرستان‌های سیاهکل ۲۲.۰۸ درصد، رودسر با ۲۱.۷۷، شفت با ۲۱.۶۳ و بندرانزی با ۲۱.۳۹ و املش با ۲۰.۹۰ درصد سالمندترین نقاط استان هستند.
گیلان علاوه بر معضل سالمندی با کاهش زاد و ولد و رشد منفی جمعیت هم دست و پنجه نرم می‌کند؛ در سال ۱۴۰۳ در کشور به ازای هر فردی که فوت شده معادل ۲.۱۳ نوزاد متولد شده است در حالیکه در گیلان به ازای هر فردی که فوت شده تنها ۰.۸۷ نوزاد به دنیا آمده است چنین نسبتی یا حتی نزدیک به آن در هیچ استان دیگری در کشور دیده نمی‌شود.
در کشور به ازای هر فردی که فوت کرده تقریبا ۲.۱۳ نوزاد متولد شد؛ در حالی که در گیلان به ازای هر فردی که فوت شده تنها ۰.۸۷ نوزاد به دنیا آمد. بر اساس آمار ثبت احوال؛ گیلان تنها استان کشور است که سال گذشته تعداد فوتی‌های آن از تولدها پیشی گرفته است؛ پارسال بیش از ۱۹ هزار نفر در گیلان فوت کردند و افزون بر ۱۷ هزار نفر به دنیا آمدند.
گیلان با رشد منفی جمعیت سالمندترین استان کشور است
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی گیلان پیشتر با بیان اینکه این خطه سالمندترین استان کشورست و در عین حال با رشد منفی جمعیت روبروست، گفت: با کاهش نرخ باروری در استان مواجهیم؛ گیلان از چاله وارد چاه جمعیتی شد؛ خروج از این مشکل نیازمند فرهنگ‌سازی برای تشکیل خانواده و افزایش فرزندآوری است.
دکتر محمدتقی آشوبی اظهار کرد: نرخ باروری در گیلان زیر یک و از میانگین کشوری پایین‌تر است؛ برای رشد منفی جمعیت استان باید کاری اساسی انجام شود؛ نرخ جانشینی جمعیت استان به ازای هر مادر باید حداقل ۲.۱ فرزند باشد.
وی با بیان اینکه سال گذشته بیش از ۱۹ هزار نفر در گیلان فوت کردند و افزون بر ۱۷ هزار نفر به دنیا آمدند، اضافه کرد: روند زاد و ولد در استان نزولی است و برای توقف این روند باید ضمن فرهنگ‌سازی همه دستگاه‌ها به اجرای دقیق قانون خانواده و جوانی جمعیت توجه جدی داشته باشند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی گیلان بیان کرد: سالمندی پدیده‌ای طبیعی و غیرقابل اجتناب است؛ باید با چاره‌اندیشی و اقدام به موقع آغاز سالمندی را به تعویق انداخت و روند پیشرفت آن را کند و دوران سالمندی سالم و موفقی را طی کرد.
وی سبک زندگی سالم را یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه در دوران سالمندی خواند و افزود: سبک زندگی سالم و تغذیه نقش مهمی در کاهش بیماری ها دارد که در دوران سالمندی موثر است.
استاندار گیلان نیز پیشتر با بیان اینکه نرخ رشد جمعیت گیلان هشت صدم درصد و میانگین نرخ رشد جمعیت کشور تقریبا هشت برابر بیشتر از استان است، گفت: بی‌توجهی به افزایش نرخ رشد جمعیت در گیلان موجودیت سه قوم گیلک، تالش و گالش را به خطر می‌اندازد.
هادی حق شناس اظهار کرد: با این روند سالمندی و نرخ رشد عملا جمعیت جایگزین برای گیلان نداریم، برای برون رفت از این مشکل نرخ رشد جمعیت استان باید به ۲.۱ درصد برسد اما اگر نرخ رشد جمعیت در استان با همین منوال پیش رود، ظرف چند دهه آینده جمعیت بقیه اقوام در گیلان غالب خواهد شد.
وی همچنین چند روز گذشته در نشست شورای سالمندی گیلان که با حضور رئیس سازمان بهزیستی کشور در رشت برگزار شده بود با اشاره به تولد کمتر و سالمندی بیشتر در گیلان اضافه کرد: جمعیت سالمند استان بیشتر از میانگین کشوری است و این خطه از استان‌های پیر کشور محسوب می‌شود؛ این وضعیت علاوه بر هشدار؛ نشانگر افزایش امید به زندگی و شرایط خوب بهداشت، آموزش و آب و هوای مناسب استان است.
جمعیت سالمند استان بیشتر از میانگین کشوری است این وضعیت علاوه بر هشدار؛ بیانگر افزایش امید به زندگی است.حق شناس با بیان اینکه در کشور بانوان به طور میانگین ۱۰ درصد سالمندتر از آقایان هستند و این رقم در گیلان یک درصد بیشتر است، افزود: این بدان معناست که بانوان سالمند نیازمند مراقبت‌های بیشتر اجتماعی، بهداشتی و روانی هستند، بویژه آنکه در دوران سالمندی، احتمال تنهایی آنان بیشتر است.
وی با اشاره به پیشنهاد راه‌اندازی شهرک سالمندان در گیلان اظهار کرد: در صورت مشارکت ۵۰ درصدی سازمان بهزیستی در تامین زیرساخت‌ها، آماده‌ایم نسبت به اجرای سریع این طرح اقدام کنیم؛ زمین آن نیز مشخص شده و مشارکت بخش خصوصی نیز در آن پیش‌بینی شده است.
«ایران در حال ورود به مرحله سالمندی است اما گیلان وارد این مرحله شده‌است» رئیس سازمان بهزیستی کشور چند روز گذشته با بیان این مطلب در نشست شورای سالمندی گیلان گفت: جمعیت سالمندی در گیلان بیشتر از میانگین کشوری است و بیش از ۱۶ درصد جمعیت استان بالای ۶۰ سال سن دارند و این استان در حوزه سالمندی یک موج جلوتر است.
سید جواد حسینی با بیان اینکه همچنین ۱۲ درصد جمعیت کشور سالمندند، افزود: با این روند ایران در سال ۱۴۳۰ شدید سالخورده خواهد شد؛ در این سال ۳۰.۵ درصد جمعیت مسن هستند و ما جزو پنج کشور دنیا خواهیم شد که سرعت رشد سالمندی بالایی دارد.
وی بیان کرد: سالمندی در کشور ما فراموش شده و در شرایط سالمندی مخاطره‌آمیز قرار داریم از اینرو باید اقدامات جدی برای برون رفت از این مشکل مدنظر باشد اگر سالمندان از آموزش‌های لازم برخوردار شوند؛ وارد سالمندی مخاطره‌آمیز نخواهند شد.
رئیس سازمان بهزیستی گیلان با تشریح برنامه‌های سازمان بهزیستی در حوزه سالمندی اضافه کرد: پیش‌نویس قانون جامع سالمندان نوشته شده که می‌تواند پشتوانه‌ای برای انجام اقداماتی برای این گروه از افراد جامعه باشد.
حسینی با بیان اینکه تاکنون بیش از ۴۰ نشست از سوی سازمان بهزیستی کشور با موضوع سالمندان برگزار شده و تمام ظرفیت‌های علمی کشور در این حوزه به کار گرفته شده‌است، اضافه کرد: برگزاری شورای سالمندی را به سطح ریاست جمهور ارتقاء داده‌ایم و هفته جاری دومین نشست برگزار می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به بیماری‌های مزمن و مشکلات مربوط به تنهایی سالمندان بیان کرد: بر اساس آمارها هم‌اینک ۸۰ درصد سالمندان بار روانی بیماری مزمن همراه خود دارند و ۵۰ درصد از تنهایی و تعاملات سرد رنج می‌برند.
۸۰ درصد سالمندان بار روانی بیماری مزمن همراه خود دارند و ۵۰ درصد از تنهایی و تعاملات سرد رنج می‌برند.حسینی همچنین به برنامه سازمان بهزیستی کشور برای راه‌اندازی باشگاه فرهنگی، اجتماعی سالمندان اشاره کرد و افزود: بر اساس تفاهمنامه‌ای که با وزیر آموزش و پرورش منعقد شده باشگاه فرهنگی، اجتماعی سالمندان در کشور راه‌اندازی می‌شود؛ این باشگاه در ۷۳۵ منطقه آموزشی دارای امکانات لازم از جمله سالن ورزشی و فضای سبز و بمنظور بهره‌برداری از فضای آموزشی در سراسر کشور فعال می‌شود.
وی با بیان اینکه باشگاه فرهنگی- اجتماعی سالمندان روزانه از ساعت ۱۳ تا ۲۳ فعال خواهد بود، اضافه کرد: در این باشگاه در مرحله نخست پنج آموزش شامل؛ استراحت، ورزش، تغذیه، خواب و بیماری‌های سالمندی از جمله آلزایمر و نظام ارجاع در سالمندی مد نظر است.
رئیس سازمان بهزیستی کشور بیان کرد: بزرگترین رنج نیمی از سالمندان نیز احساس عدم توجه و غفلت است؛ محیط‌هایی همچون باشگاه فرهنگی اجتماعی سالمندان این مشکلات را برطرف می‌کند.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی سالمندان گیلان با بیان اینکه بیش از ۳۵ درصد جمعیت سالمندی استان تحت پوشش ۲ نهاد بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند، گفت: بر اساس آمار سال ۱۴۰۳، ۳۷ هزار و ۶۰۷ سالمند در استان تحت پوشش بهزیستی و افزون بر ۱۰۹ هزار سالمند زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند.
دکتر بهار پوررضا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: ۷۶ هزار و ۲۶۳ سالمند در گیلان تحت پوشش تامین اجتماعی و ۵۵ هزار و ۵۵۲ نفر نیز زیر پوشش صندوق بازنشستگی استان هستند.
وی بیان کرد: هم اینک ۱۵ مرکز توانبخشی، مراقبتی سالمندان (شبانه روزی) در شهرستان های رشت، لاهیجان، آستانه، بندرانزلی، فومن، رودبار و شفت فعال است و ۸۸۰ نفر از این مراکز خدمات لازم دریافت می‌کنند.
۱۵ مرکز توانبخشی، مراقبتی سالمندان (شبانه روزی) در شهرستان های رشت، لاهیجان، آستانه، بندرانزلی، فومن، رودبار و شفت فعال است.دکتر پوررضا با بیان اینکه سه مرکز آموزشی، توانبخشی سالمندان (روزانه) در رشت، سیاهکل و لاهیجان با خدمات رسانی به ۱۰۱ سالمند فعال است، اضافه کرد: همچنین پنج مرکز ویزیت در منزل سالمندان در رشت، لاهیجان و بندرانزلی با خدمات رسانی به ۱۶۱ نفر در گیلان مشغول به فعالیت هستند.
وی بیان کرد: پنج مرکز مراقبین در منزل سالمندان نیز در شهرستان‌های رودبار، صومعه‌سرا، تالش، شفت و سیاهکل به ۸۰ نفر و چهار مرکز توانمندسازی سالمندان در رشت، سیاهکل، رودسر و لاهیجان هم به ۱۲۰ نفر خدمات می دهند.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی سالمندان گیلان اظهار کرد: یک بنیاد فرزانگان (سمن سالمندی) مجوزدار در لاهیجان فعال بوده و ۲ بنیاد فرزانگان در رشت در شرف تاسیس است که خدمات مورد نیاز به سالمندان در این مراکز ارائه می‌شود.
دکتر پوررضا در ادامه درباره مهمترین چالش‌های سالمندان گیلان بر اساس اجرای فاز نخست اطلس جامع سالمندی استان ۱۴۰۳-۱۴۰۰ (پیمایشی اکتشافی – توصیفی) بیان کرد: این پیمایش با انتخاب ۲ شهر از شرق (املش و لاهیجان)، یک شهر از مرکز (رشت) و ۲ شهر از غرب استان (تالش و صومعه‌سرا) با حجم نمونه هزار و ۸۶۰ نفر در مناطق شهری و روستایی انجام شد.
وی افزود: این پیمایش با استفاده از پرسشنامه ارزیابی نیازهای افراد سالمند شامل؛ نیازهای اجتماعی، روانی، پزشکی و محیطی انجام شده‌است ضمن اینکه میانگین سال‌های تحصیل پاسخگویان کمتر از ۶ سال و حدود یک پنجم همچنان به لحاظ اقتصادی فعال و پاسخگویان عموما تحت پوشش نهادهای حمایتی نبوده‌اند.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی سالمندان گیلان اضافه کرد: برای بیش از دو سوم پاسخگویان، مسائل معیشتی در اولویت نخست و آگاهی‌رسانی به سالمندان در خصوص مسائل خودمراقبتی در جایگاه دوم قرار داشت.
پژوهش اطلس جامع سالمندی توسط یکی از اعضای هیات علمی پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان انجام شده و کارفرمای این پروژه اداره کل اجتماعی و فرهنگی استانداری گیلان است.
در واقع این پژوهش و مواردی از این دست می‌تواند زمینه ساز پیش بینی، برنامه ریزی و مدیریت برای این شرایط و سالمندی جمعیت و ابعاد مختلف آن باشد موضوعی که امروز تبدیل به یک دغدغه و چالش مهم و اساسی شده باید هر چه سریع‌تر در این رابطه اقدامات راهبردی و موثر انجام داد.
